Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην πρόληψη του εξτρεμισμού, Συνέδριο για τον Εξτρεμισμό και την Πρόληψη στην Ευρώπη (Αθήνα, 23 Μαΐου 2016)

Λεπτομέρειες

Δημιουργηθηκε στις Τετάρτη, 25 Μαΐου 2016 16:22

Η πρόληψη του εξτρεμισμού είναι μέρος της πολιτικής της κοινωνικής συνοχής. Ακούγοντας τους προηγούμενους ομιλητές από την υπόλοιπη Ευρώπη, πραγματικά αισθάνθηκα ζήλεια. Εδώ και χρόνια εφαρμόζουν πολιτικές, έχουν χρηματοδότηση από την κυβέρνηση, εξειδικευμένο προσωπικό, χρονικά καθορισμένα πλάνα για μελλοντικές δράσεις.
Στην Ελλάδα, ο θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Β' βαθμού τον οποίο υπηρετώ από τη θέση της ελάσσονος αντιπολίτευσης, είναι σχετικά καινούριος, μη εμπεδωμένος στη συνείδηση των πολιτών, αλλά και των ίδιων των Περιφερειαρχών, οι οποίοι δεν έχουν συνειδητοποιήσει σε όλο το εύρος τις δυνατότητες που αυτός παρέχει. Υπάρχει έλλειψη νομικού πλαισίου, αφού η λειτουργία του θεσμού διέπεται από Νόμο του 2010, του οποίου τα τρωτά σημεία έχουν αναδειχθεί, μετά από 6 χρόνια εφαρμογής. Επίσης, ήταν ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο, το οποίο όμως αναφερόταν σε άλλες οικονομικές, και συνεπώς, κοινωνικές συνθήκες. Χρειάζονται, λοιπόν, γενναίες τροποποιήσεις, προκειμένου να δοθούν στην Περιφέρεια τα νομικά εργαλεία δράσης.
Η Κοινωνική πολιτική στην Ελλάδα, βάσει του προαναφερθέντος Νόμου, ανήκει θεσμικά στον α' βαθμό. Βέβαια, όπως είναι η περίπτωση της Περιφέρειας Αττικής, πάντα υπάρχει περιθώριο δράσεων, οι οποίες όμως προϋποθέτουν τη διάθεση από την πλευρά του αρμοδίου. Επειδή όμως δεν μπορούμε να στηριζόμαστε στις καλές ή κακές προθέσεις αιρετών, είναι απαραίτητη η δημιουργία, ή σε άλλες περιπτώσεις η ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου.
Στην πολιτική, όπως και στην επιστήμη, τα πεδία δημιουργούνται: η περίπτωση της προσφυγικής κρίσης που είναι σε εξέλιξη δίνει ένα σαφές παράδειγμα ad hoc κινητοποίησης, και μάλιστα, αρχικά χωρίς θεσμικό πλαίσιο, με κίνδυνο οι αποφάσεις του Περιφερειακού, αλλά και της Περιφερειακής Αρχής, να μην μπορούν να υλοποιηθούν λόγω απόρριψης από τους οικονομικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς. Όμως τα προβλήματα ήταν τόσο πιεστικά, η απουσία του κεντρικού κράτους τόσο εμφανής που η δράση της Περιφέρειας ώθησε την νομοθέτηση ικανού πλαισίου.
Δυστυχώς, η αντιμετώπιση του εξτρεμισμού έχει ανατεθεί, διεθνώς σε αντιτρομοκρατικές προσπάθειες του στρατού και της κυβέρνησης που αγνοούν τον κρίσιμο ρόλο της κοινωνίας των πολιτών και την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης.
Η βιβλιογραφία, αλλά και η διεθνής πρακτική, δείχνει ότι προκρίνονται τέσσερις τομείς δράσης: η πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης, η παρέμβαση εξ ονόματος των ατόμων που έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί, ο εντοπισμός και τιμωρία όσων έχουν εμπλακεί σε εγκληματική συμπεριφορά και η επανένταξη στην κοινωνία όσων φυλακισμένων παραβατών έχουν εκτίσει την ποινή τους.
Διαπιστώνουμε, δυστυχώς, ότι δίνεται έμφαση στην καταστολή και στην απαγόρευση. Υπάρχουν πολύ λίγες χώρες που έχουν προγράμματα που αφορούν και στις τέσσερις αυτές πτυχές -ιδιαίτερα την παρέμβαση και την επανένταξη. Ένα τέτοιο κενό έχει ως αποτέλεσμα να μην αλλάζουν συμπεριφορά τα άτομα που έχουν αρχίσει να ριζοσπαστικοποιούνται και να μην επανενσωματώνονται όσοι ενήργησαν βίαια και εγκληματικά.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να έχει καίριο ρόλο σε ζητήματα σαν αυτό που συζητάμε σήμερα, καθώς είναι ο θεσμός ο εγγύτερος στον πολίτη. Το πρώτο βήμα για την αποτροπή του εξτρεμισμού είναι το να καλλιεργηθεί ανάμεσα στα μέλη της κοινότητας το αίσθημα του πολίτη, του συνανήκειν και να δημιουργηθούν σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ διοίκησης και διοικούμενου.
Ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε συχνά όταν προσπαθούμε να εφαρμόσουμε ανάλογες δράσεις είναι ότι από μερίδα πολιτών, αλλά και διαμορφωτών κοινής γνώμης, θεωρείται σπατάλη, ειδικά σε περιόδους οικονομικής κρίσης όπως σήμερα. Πρέπει να γίνει σαφές ότι ειδικά σε περιόδους οικονομικής κρίσης πρέπει να δημιουργούνται επιπλέον δίχτυα προστασίας.
Κλείνοντας, επαναλαμβάνω ότι ανάλογα ζητήματα είναι σε σπαργανικό στάδιο ακόμη στην Ελλάδα και δεν απασχολούν την τοπική Αυτοδιοίκηση. Δεσμεύομαι να παρουσιάσω μία ολοκληρωμένη πρόταση στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής, η οποία θα περιλαμβάνει προτάσεις χρηματοδότησης, αναζήτησης πολιτικής στήριξης και συμμαχιών, αλλά και ολοκληρωμένες πολιτικές, όπως τη δημιουργία αυτοτελούς γραφείου αποτροπής του εξτρεμισμού και η αξιοποίηση των καλών ευρωπαϊκών πρακτικών.