Ομιλία στο 1o Πανελλήνιο Συνέδριο για τα Δικαιώματα της Τρίτης Ηλικίας στον ΛΟΑΤΚΙ χώρο

Λεπτομέρειες: Δημιουργηθηκε στις Τρίτη, 10 Μαΐου 2016 16:56

Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες το 27% του γενικού πληθυσμού ανήκει στην Τρίτη ηλικία. Και αυτό το ποσοστό αναμένεται να αυξηθεί, καθώς θα αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής και θα αυξάνεται ιδιαίτερα στις χώρες του Δυτικού κόσμου, όπου η γεννητικότητα παρουσιάζεται σε κάμψη τα τελευταία πολλά χρόνια.
Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας βιώνουν σειρά αποκλεισμών και προβλημάτων: οικονομικά (αυξημένα ειδικά λόγω της κρίσης), προσβασιμότητας, υγείας, αξιοπένθητοι θάνατοι, μοναξιά. Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας έρχονται αντιμέτωποι με το πιο σκληρό στερεότυπο, όπου η σύγχρονη κοινωνία απαιτεί να είμαστε όλοι νέοι και ωραίοι και όπου η σεξουαλικότητα συνδέεται άμεσα και απόλυτα με την αναπαραγωγή.
Όλα τα παραπάνω, αν το άτομο της τρίτης ηλικίας ανήκει, παράλληλα και σε άλλη ευαίσθητη κατηγορία, πρέπει να τα αντιληφθούμε μέσα από το πρίσμα πολλαπλών μεγεθυντικών φακών.
Άτομα της τρίτης ηλικίας που ανήκουν στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα πιθανόν να μην έχουν προβεί ακόμη στην αυτοαποκάλυψη (coming out). Αν ακόμη και σήμερα οι κοινωνικές συμβάσεις και η υποκρισία ρίχνουν βαριά τη σκιά τους, σκεφτείτε ποια ήταν η κατάσταση τη δεκαετία του '50 για αυτούς τους ανθρώπους. Έζησαν όλη τους τη ζωή μην τολμώντας να αποκαλύψουν αυτό το δομικό στοιχείο της ταυτότητάς τους. Άλλοι προχώρησαν σε εικονικούς γάμους, ειλικρινά δεν ξέρω ποιο είναι το χειρότερο σενάριο. Στις πλείστες των περιπτώσεων δεν υπάρχουν παιδιά να τους συνδράμουν και σε ένα κράτος με τόσο χαμηλό δίχτυ κοινωνικής προστασίας, είναι η οικογένεια που έρχεται να αντικαταστήσει τις κοινωνικές δομές, αλλά στις περιπτώσεις που αναφερόμαστε, απλά δεν υπάρχει. Σε πολλές περιπτώσεις, έχουν εσωτερικεύσει σε τέτοιο βαθμό την ομοφοβία που μισούν τον ίδιο τους τον εαυτό. Έρευνες δείχνουν ότι το 45% αυτών των ανθρώπων ζουν μόνοι, ενώ 1 στους 3 δε γνωρίζει κανέναν στον οποίο θα μπορούσε να αποτανθεί προκειμένου να ζητήσει κάποια βοήθεια.
Το Σύμφωνο Συμβίωσης, έστω στην κουτσουρεμένη μορφή που ήρθε τελικά, δίνει μία διέξοδο. Ειδικές προβλέψεις για ΛΟΑΤΚΙ άτομα της τρίτης ηλικίας, υπάρχουν στις Σκανδιναβικές χώρες όπου λειτουργούν ειδικοί ξενώνες για ΛΟΑΤΚΙ άτομα, στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου να σημειωθεί ότι είναι η μόνη χώρα που έχει ήδη εκπονήσει μελέτες και έχει επαρκή στατιστικά στοιχεία για το θέμα, αλλά και στην Τουρκία, όπου η χαμηλή προστασία Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει αναδείξει ένα εξαιρετικά δραστήριο ΛΟΑΤΚΙ κίνημα με δράσεις οριζόντιες στην κοινωνία και έχει δημιουργήσει ένα ευρύ κίνημα αλληλεγγύης. Και επιτρέψτε εδώ να σημειώσω ότι η λέξη φιλανθρωπία δεν έχει καμία σχέση με αυτό που συζητάμε, καθώς αφαιρεί από την έννοια του στέκομαι δίπλα στον άλλο όποιος και αν είναι αυτός και τον αντιμετωπίζω ως ισότιμο υποκείμενο του Δικαίου και όχι ως κατώτερό μου. Και δράττομαι της ευκαιρίας να ευχαριστήσω τον συντονιστή του πάνελ που παρουσιάζοντάς με θυμήθηκε απόσπασμα της Ομιλίας μου στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, τον Ιούνη του 2014, όπου σημείωνα ότι «Τον 21ο αιώνα, οφείλουμε να αγωνιζόμαστε για συνύπαρξη και αποδοχή του διαφορετικού και όχι για ανοχή. Όταν μιλάμε για ανοχή είμαστε ήδη πολλά βήματα πίσω στα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Δεν ανεχόμαστε τον άλλο, τον διαφορετικό. Δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι ζωτικό χώρο για να ζήσει πλάι μας. Βασικά εργαλεία σε αυτήν την προσπάθεια, πέρα από το νομικό οπλοστάσιο που θα καταπολεμά τον ρατσισμό και την ξενοφοβία, είναι η παιδεία, η αλλαγή νοοτροπίας και η ενδυνάμωση των θεσμών».
Αντίλογο σε όλα αυτά είναι ότι την εποχή της οικονομικής κρίσης, όταν δεν υπάρχουν προβλέψεις για τον γενικό πληθυσμό, ανάλογες πρόνοιες είναι πολυτέλεια. Πρόκειται για σφάλμα: ειδικά σε εποχές κρίσεων όπου τα Ανθρώπινα Δικαιώματα βάλλονται από παντού, ο αγώνας για την προστασία τους αναδεικνύεται ως μείζονα προτεραιότητα για τις κοινωνίες. Ιδιαίτερα για μία κυβέρνηση της Αριστεράς θα πρέπει να είναι σημαία της, καθώς δεν έχουν και οικονομικό αποτύπωμα.
Η εμπειρία των Διεθνών Οργανισμών στο πεδίο είναι εξαιρετικά χρήσιμη. Δεν υπάρχουν εξειδικευμένες μελέτες, όμως υπάρχει σειρά καλών πρακτικών για την Τρίτη ηλικία, για ΑΜΕΑ και για ΛΟΑΤΚΙ άτομα, οι οποίες μπορούν να συσχετιστούν και να εμπλουτιστούν. Ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Δικαιωμάτων και Υποχρεώσεων των Ηλικιωμένων είναι ένα πολύ χρήσιμο κείμενο που υποδεικνύει τους τρόπους που οι άνθρωποι τρίτης ηλικίας, ακόμη και μέσα από τη σωματική ή/και ψυχική αδυναμία, μπορούν και πρέπει να συνεχίσουν να απολαμβάνουν τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Πολύτιμη η βοήθεια και του ειδικού εισηγητή για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα του Συμβουλίου της Ευρώπης, του κ. Jonas Gunnarsson, ενός πολύ δραστήριου ακτιβιστή Σουηδού βουλευτή.
Ιδού πεδίο δόξης λαμπρό για τους βουλευτές που συμμετέχουν στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση, και ειδικά για αυτούς που επιθυμούν να μην προδώσουν το παρελθόν τους και την ενασχόλησή τους με τα δικαιώματα, ειδικά τώρα που είναι και κυβερνητικοί βουλευτές. Ας πάρουν πρωτοβουλίες και ας κινήσουν τις διαδικασίες μέσω Motion for Resolution, οι οποίες μπορούν να καταλήξουν σε Εκθέσεις που θα συζητηθούν στην Ολομέλεια.
Πάνω από όλα όμως, εσείς φέρετε την ευθύνη να διοργανώνετε τέτοιες συναντήσεις και να κρατάτε τον διάλογο ζωντανό στην κοινωνία. Γιατί οι κοινωνίες αποδεικνύονται πολύ πιο μπροστά από τους πολιτικούς, που δυστυχώς, κλείνουν το ματάκι σε συντηρητικές εκλογικές πελατείες. Και ας κρατήσουμε ότι δεν αρκεί να έχουμε Νόμους, αλλά πρέπει να διεκδικούμε δυναμικά την εφαρμογή τους.