Τοποθέτηση στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Ελληνισμού της Διασποράς, αναφορικά με την καθιέρωση παγκόσμιας ημέρας της ελληνικής γλώσσας

Λεπτομέρειες

Δημιουργηθηκε στις Πέμπτη, 16 Οκτωβρίου 2014 11:05

Η Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων και Αδελφοτήτων Ιταλίας ανέλαβε την πρωτοβουλία για την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας και Παιδείας, την οποία εξέφρασε μέσω του προέδρου της κ. Κορίνθιου προς τον Έλληνα πρέσβη στην Ιταλία, και η οποία είναι σύμφωνη με τις προθέσεις της UNESCO για προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας και της πολύγλωσσης εκπαίδευσης.

Η καθιέρωση μίας παγκόσμιας ημέρας αφιερωμένης στην ελληνική γλώσσα δεν είναι μια πρωτοφανής πρωτοβουλία, καθώς υφίστανται ήδη αντίστοιχες καθιερωμένες ημέρες για τη Γαλλική, Ισπανική και άλλες γλώσσες. Αντίστοιχα, η UNESCO έχει καθιερώσει τη Διεθνή Ημέρα Μητρικής Γλώσσας. Η πρωτοβουλία αυτή όμως καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική, καθώς έχει ως απώτερο στόχο την τόνωση του ενδιαφέροντος για την ελληνική γλώσσα σε παγκόσμιο επίπεδο, σε ένα διεθνές περιβάλλον όπου οι Έδρες Ελληνικών Σπουδών στα ξένα πανεπιστήμια έχουν την τάση συνεχώς να συρρικνώνονται.

Ωστόσο, η ουσία της πρωτοβουλίας προφανώς και δε βρίσκει αποδέκτες μόνο την ακαδημαϊκή κοινότητα. Ιδιαίτερα για τους Έλληνες της διασποράς, είναι κομβικής σημασίας η επίτευξη διατήρησης δεσμού με αυτόν του κώδικα επικοινωνίας. Η γλώσσα δεν είναι απλώς ένα μέσο επικοινωνίας, αλλά μια αποκρυσταλλωμένη μορφή του τρόπου σκέψης ενός λαού, ο αντικατοπτρισμός της πολιτιστικής εμπειρίας του, της αισθητικής του, ο βασικός κόμβος μεταβίβασης ανά τις γενιές, του αισθήματος του «οικείου» και του ανήκειν για τα μέλη του, ειδικά όταν αυτά βρίσκονται μακριά από τα γεωγραφικά του όρια.

Βρισκόμενοι σήμερα σε ένα περιβάλλον με αυξημένες ανάγκες διδασκαλίας της ελληνικής στο εξωτερικό, οι περικοπές των σχετικών δαπανών του αρμόδιου Υπουργείου επιδρούν προφανώς αρνητικά. Το κλείσιμο ελληνικών σχολείων αποτελεί τεράστιο πρόβλημα για τους έλληνες μετανάστες, που αναγκάζονται να στέλνουν τα παιδιά τους σε σχολεία άλλων πόλεων. Επιπλέον, τα εναπομείναντα ελληνικά σχολεία καλούνται να εξυπηρετήσουν αριθμό μαθητών πέρα της δυνατότητάς τους, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το ελληνικό σχολείο της Βαυαρίας που καλείται να καλύψει τις ανάγκες 24.500 Ελλήνων.

Σε ένα πλαίσιο δημοσιονομικής προσαρμογής, οι περικοπές αυτές είναι δυστυχώς αναμενόμενες, αλλά ο χειρισμός του αρμόδιου Υπουργείου δεν είναι πάντα και ο δόκιμος. Τοπικές κοινότητες αναλαμβάνουν οι ίδιες πρωτοβουλίες για την εξεύρεση λύσεων, τις οποίες η Κυβέρνηση δεν εκμεταλλεύεται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της ελληνικής κοινότητας του Κάρλσφελντ, την οποία ανέδειξαν οι Βουλευτές της Δημοκρατικής Αριστεράς κ. Ψύρρας και κ. Ρεπούση, όπου η κοινότητα προθυμοποιήθηκε να εξασφαλίσει δωρεάν στέγαση για το σχολείο, με μοναδικό αίτημα την αποστολή εκπαιδευτικού για να στελεχώσει το τμήμα μητρικής γλώσσας. Ωστόσο, στην απάντησή του ο αρμόδιος Υπουργός διάλεξε να ακολουθήσει την ασφυκτική και χρονοβόρα γραφειοκρατική διαδικασία.

Ίδια έλλειψη ενδιαφέροντος από πλευράς Κυβερνήσεως παρατηρείται και στη στελέχωση των Πρεσβειών με Μορφωτικούς Συμβούλους που μπορούν να έχουν σημαντικό ρόλο στην διάδοση της γλώσσας. Είναι γεγονός ότι τα κονδύλια για κάλυψη αντίστοιχων θέσεων δεν επαρκούν, όμως αυτό δεν εμποδίζει σε καμία περίπτωση το αρμόδιο Υπουργείο να στελεχώσει τις Πρεσβείες με Επίτιμους Μορφωτικούς Συμβούλους, άνευ μισθού, απευθυνόμενο σε διακεκριμένους Ελληνιστές Καθηγητές που αφενός θα θεωρούσαν μία τέτοια προσφορά τιμητική και αφετέρου θα συνεισέφεραν στο πλαίσιο της πολιτιστικής διπλωματίας.

Δυστυχώς, άλλο τέτοιου είδους παράδειγμα κακού χειρισμού, το οποίο μάλιστα αναδείξαμε με τον κο Κυρίτση και μέσω του κοινοβουλευτικού ελέγχου προ μηνών, είχε αποτελέσει η απόφαση για «αναστολή για ένα μήνα των δράσεων και προγραμμάτων όλων των Παραρτημάτων λόγω αναδιοργάνωσης και ανάγκης οικονομικού εξορθολογισμού» του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού. Είναι τουλάχιστον λυπηρό το γεγονός πως πολιτιστικές δράσεις που αναδεικνύουν την ελληνική γλώσσα και πολιτισμό, μπορούν ανά πάσα στιγμή απλά να μπαίνουν στον «πάγο», αντί να διασφαλίζεται πάση θυσία η αδιάλειπτη συνέχειά τους. Και προφανώς, όταν μιλούμε για διάχυση πολιτισμού, κύριος εκφραστής του οποίου είναι και η γλώσσα, το αν η αναστολή τέτοιων δράσεων συμβαίνει για έναν μήνα ή για έναν χρόνο, μικρή σημασία έχει, καθώς δυστυχώς απλώς αναδύεται στην επιφάνεια η επί της ουσίας απαξίωσής τους από τον ίδιο τον αρμόδιο φορέα.

Παρατηρούμε λοιπόν ότι υπάρχει μία παντελής έλλειψη σχεδιασμού για την προώθηση της ελληνικής γλώσσας, και κατ' επέκταση, του πολιτισμού στο εξωτερικό. Φυσικά και η παρούσα πρωτοβουλία είναι θετική και τη χαιρετίζουμε, αλλά σίγουρα δεν επαρκεί. Οι δημοσιονομικές εξελίξεις καθορίζουν τις ακολουθούμενες πολιτικές, προσδίδοντάς τους ένα πνεύμα εσωστρέφειας με ποικιλότροπες εκφάνσεις. Εν προκειμένω, παρατηρούμε μία πλήρη απαξίωση των πολιτικών στήριξης του ελληνικού στοιχείου στο εξωτερικό, την περίοδο ακριβώς που η μετανάστευση έχει αυξηθεί λόγω των άσχημων οικονομικών συνθηκών στη χώρα.

Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω πως κατά τη γνώμη μας, δε γίνεται να αποτελεί αντικείμενο χαμηλής ή υψηλής προτεραιότητας η διάχυση πολιτισμού. Η γλώσσα αποτελεί τον τρόπο έκφρασης των νοημάτων και της κουλτούρας ενός λαού, και οφείλουμε να στηρίζουμε την εκμάθησή της σθεναρά και σε πείσμα των καιρών. Η οικονομική κατάσταση και η υπερβάλλουσα επίκληση της γραφειοκρατίας δεν αποτελεί δικαιολογία για ποιοτική και υπέρ το δέον ποσοτική εξασθένηση αυτών των προσπαθειών, ο πολιτισμός και η υποχρέωση στη μεταβίβαση γλωσσικής κληρονομιάς δεν μπορεί απλά να μπαίνει σε μια μέγγενη οικονομικών προτεραιοτήτων και να συμπιέζεται. Οφείλουμε να στηρίζουμε πρωτοβουλίες όπως αυτή της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων και Αδελφοτήτων Ιταλίας, αλλά και να μην περιοριζόμαστε εκεί. Πρέπει να εργαστούμε και να στοχεύσουμε πολύ παραπέρα.