Τοποθέτηση στην Κοινή Συνεδρίαση των Επιτροπών Ευρωπαικών Υποθέσεων και Οικονομικών αναφορικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Λεπτομέρειες

Δημιουργηθηκε στις Παρασκευή, 19 Δεκεμβρίου 2014 00:34

Θα ήταν εξαιρετικά χρονοβόρο και ανούσιο να ασχοληθούμε με την πορεία υλοποίησης του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού η αρμοδιότητα κατάρτισης και εκτέλεσης δεν ανήκει στα εθνικά κοινοβούλια. Ωστόσο, θα μπορούσαμε να κάνουμε κάποια σχόλια επί της αρχής.
Δυστυχώς, οι συνθήκες υπό τις οποίες σχεδιάστηκε ο προϋπολογισμός είναι εξαιρετικά δυσμενείς αν αφομοιώσουμε μία πανευρωπαϊκή οπτική. Υπήρξε μία μείωση της συμβολής του κάθε κράτους-μέλους σε αυτόν, με αποτέλεσμα τα κονδύλια να είναι περιορισμένα, σε μία περίοδο που θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμα και αποδοτικά. Κατόπιν γερμανικών πιέσεων υπάρχει μία τάση, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συρρίκνωσης των σχετικών κονδυλίων, υπό το δόγμα της πολιτικής λιτότητας. Το αποτέλεσμα μέχρι στιγμής δε δικαιώνει αυτήν την πολιτική, αφού η ΕΕ ως σύνολο ακροβατεί μεταξύ αναιμικής ανάπτυξης και ύφεσης. Με άλλα λόγια, η υφιστάμενη πολιτική αντίκειται στο όραμα της ενωμένης Ευρώπης, αφού η εκάστοτε πλευρά υπολογίζει, όπως είναι φυσικό, τα άμεσα κόστη και τα οφέλη, αυστηρά σε εθνικό επίπεδο. Κατά αυτόν τον τρόπο, όμως, υποεκτιμά τις υποβόσκουσες δυναμικές που έχουν μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα θετικά αποτελέσματα, όχι μόνο για το κράτος-μέλος, αλλά και για το σύνολο.
Ανεξαρτήτως του ύψους των κονδυλίων, εξίσου σημαντική είναι η κατανομή αυτών των πόρων και δεν αναφέρομαι στην κατανομή ανά κράτος-μέλος, αλλά ανά τομέα πολιτικής. Είναι γεγονός, ότι η συμβολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην αντιμετώπιση της κρίσης ήταν ιδιαίτερα πενιχρή. Κατά πάσα πιθανότητα ο λόγος αυτός εντοπίζεται στον επί σειρά ετών επικουρικό ρόλο της Επιτροπής, ο οποίος δημιούργησε ένα modus vivendi. Έτσι, όταν χρειάστηκε ένας ενεργότερος ρόλος εκ μέρους της Επιτροπής, η ίδια ως θεσμός δεν μπόρεσε να απαγκιστρωθεί από τις πάγιες τακτικές του παρελθόντος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι προτάσεις για πολιτική απασχόλησης. Αν εξετάσουμε δύο τυχαία κείμενα, ένα προ κρίσης και ένα μετά το ξέσπασμά της, θα διαπιστώσουμε ότι η μόνη διαφοροποίηση εντοπίζεται στο εισαγωγικό σημείωμα. Η ουσία της πολιτικής παραμένει η ίδια, γεγονός που καταμαρτυρά την αγκύλωση στην οποία βρίσκεται ο κοινοτικός θεσμός.
Όπως υπάρχει μία δικαιολογημένη συζήτηση για μεταρρύθμιση σε εθνικό επίπεδο, αντίστοιχα πρέπει να υπάρξει μία συζήτηση για τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης. Ωστόσο, το θέμα αυτό δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης της παρούσας κοινής συνεδρίασης των επιτροπών.
Αναφορικά με την έκθεση η οποία παρουσιάζεται σήμερα, σημαντικό στοιχείο αποτελεί ο υπολογισμός σφάλματος ή παρατυπίας, όπως αναφέρεται στο σχετικό κείμενο. Το συνολικό ύψος της παρατυπίας ανέρχεται στα 7 δις σε σύνολο 150 δις ή εναλλακτικά στο 4.7% επί του συνόλου των δαπανών. Οι τομείς με τη μεγαλύτερη παρατηρούμενη παρατυπία είναι της περιφερειακής πολιτικής και της γεωργίας. Επίσης, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι περιπτώσεις παρατυπίας αναφέρονται για όλα τα κράτη-μέλη, χωρίς να υπάρχει κάποια εξαίρεση. Οι παράτυπες πρακτικές αποτελούν πανευρωπαϊκό φαινόμενο και γι'αυτό θα ήταν λάθος να ανάγονται αποκλειστικά σε εθνικά χαρακτηριστικά, όπως έχει γίνει πολλάκις στον δημόσιο διάλογο στη χώρα μας.
Το σημείο που χρήζει ιδιαίτερης επισήμανσης είναι ο τρόπος αντιμετώπισης της παρατυπίας. Όπως αναφέρεται στο κείμενο, υπάρχει πρόθεση μετάβασης από τη στόχευση στην απορρόφηση, στη στόχευση στην επίδοση. Για παράδειγμα, υπάρχει πρόθεση αποφυγής χρήσης κοινοτικών κονδυλίων σε έργα τα οποία θα υλοποιούνταν ούτως ή άλλως. Σαφώς και το σκεπτικό αυτό είναι αιτιολογημένο, υπό την έννοια ότι οι χαράκτες πολιτικής οφείλουν να αποφύγουν διπλοεισπράξεις ή έστω τη χρήση κονδυλίων σε άλλες πολιτικές με μεγαλύτερα αποτελέσματα για το σύνολο. Θα πρέπει όμως να υπάρχει και μία παράμετρος η οποία να συνυπολογίζει την αδυναμία εκπλήρωσης των πολιτικών αυτών εκ μέρους κρατών-μελών. Ή, διαφορετικά, να υπάρχει συνυπολογισμός της εναλλακτικής χρήσης των σχετικών κονδυλίων των κρατών-μελών.
Τέλος, θα ήθελα να κλείσω με μία αναφορά στην χρήση των κοινοτικών πόρων. Όπως ανέφερα και στην αρχή, μία τέτοια συζήτηση δεν άπτεται των αρμοδιοτήτων μας. Παρόλα αυτά δεν μπορώ παρά να παρατηρήσω ότι σε μία περίοδο ραγδαίας αύξησης της ανεργίας, οι ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης είναι ουσιαστικά απούσες ή υποχρηματοδοτούμενες.