Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
δε θα κουραστώ να λέω ότι η μετανάστευση είναι ένα φαινόμενο σύμφυτο με τον άνθρωπο και την ανθρώπινη ιστορία, και την αντιλαμβανόμαστε ως πρόβλημα τους τρεις τελευταίους αιώνες που τα κράτη συγκροτήθηκαν πάνω στην έννοια του Έθνους.
Η πολυπολιτισμικότητα -και αυτό είναι συμπεφωνημένο διεπιστημονικά- είναι παράγοντας ανανέωσης και εμπλουτισμού των σύγχρονων πολιτισμών. Η ευρωπαϊκή ιστορία εχει αποδείξει με τον πλέον επώδυνο τρόπο ότι αυτοί που μιλούσαν για καθαρότητα της φυλής, ουσιαστικά τις οδήγησαν στην απομόνωση και τον εκφυλισμό.
Τα κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης ακολουθούν διαφορετικές πολιτικές μετανάστευσης και ενσωμάτωσης, μοντέλα τα οποία δοκιμαζονται στην Ευρώπη της οικονομικής, θεσμικής και πολιτισμικής κρίσης, όταν σε πολλά από αυτά ο μετανάστης θεωρείται ως ο αποδιοπομπαίος τράγος ενός συστήματος που καταρρέει και όταν η Ευρώπη αδυνατεί να δώσει συνολική και μακρόπνοη λύση, βασισμένη πάντα στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η χορήγηση ιθαγένειας στους μετανάστες είναι ένα βασικό πρώτο βήμα ενσωμάτωσης, αλλά δεν είναι πανάκεια. Αν η χορήγηση ιθαγένειας δε συνοδεύεται από συνεκτικές, ουσιαστικές και στοχευμένες πολιτικές ενσωμάτωσης, δεν είναι παρά ένα χαρτί στο συρτάρι. Παράδειγμα, χώρες οι οποίες στην εποχή της ευημερίας περιόρισαν τις πολιτικές τους στη χορήγηση επιδομάτων, χωρίς στοχευμένα προγράμματα πρόσβασης στην εκπαίδευση και την εργασία και την καταπολέμηση των αποκλεισμών.
Τον 21ο αιώνα, οφείλουμε να αγωνιζόμαστε για συνύπαρξη και αποδοχή του διαφορετικού και όχι για ανοχή. Όταν μιλάμε για ανοχή είμαστε ήδη πολλά βήματα πίσω στα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Δεν ανεχόμαστε τον άλλο, τον διαφορετικό. Δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι ζωτικό χώρο για να ζήσει πλάι μας. Βασικά εργαλεία σε αυτήν την προσπάθεια, πέρα από το νομικό οπλοστάσιο που θα καταπολεμά τον ρατσισμό και την ξενοφοβία, είναι η παιδεία, η αλλαγή νοοτροπίας και η ενδυνάμωση των θεσμών.
Ειδικά στο ευρωπαϊκό πολιτικό σκηνικό, με την ανησυχητική άνοδο νεοναζιστικών μορφωμάτων, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε πλέον ότι οι ρίζες του φασισμού και του νεοναζισμού είναι η ξενοφοβία, ο ρατσισμός, ο σεξισμός, με αιχμή του δόρατος τον εθνολαϊκισμό. Και η μόνη απάντηση είναι περισσότερη Δημοκρατία, περισσότερα Δικαιώματα.
Η 20η Ιούνη Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων έρχεται να υπενθυμίσει τα εκατομμύρια ανθρώπων που ξεριζώνονται εξαιτίας της βίας και των πολεμικών συρράξεων. Σε δεκάδες περιοχές του πλανήτη εκατομμύρια άνθρωποι, μεταξύ τους παιδιά, γυναίκες και μέλη της ΛΟΑΤ κοινότητας, θύματα της μισαλλοδοξίας παίρνουν το δρόμο της προσφυγιάς.
Η χώρα μας παραμένει βασική πύλη εισόδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τους πρόσφυγες, οι οποίοι στην συντριπτική πλειονότητα, καταφθάνουν χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα. Παραμένουν εγκλωβισμένοι εδώ, χωρίς στοιχειώδη κοινωνική προστασία, οδηγούνται στην περιθωριοποίηση, τροφοδοτώντας τα τελευταία χρόνια κοινωνικές εντάσεις, φαινόμενα ξενοφοβίας, ρατσισμού και ενίσχυσης του εκφασισμού.
Η λειτουργία της Υπηρεσίας Ασύλου και της Αρχής των Προσφύγων που θεσπίστηκαν με σκοπό να παραλαμβάνουν, να εξετάζουν και να αποφασίζουν τα αιτήματα ασύλου που υποβάλλονται στη χώρα μας, βάσει της εθνικής νομοθεσίας και των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας, έχουν συμβάλει στη βελτίωση των διαδικασιών σε σχέση με το παρελθόν, όπου την αρμοδιότητα είχε η αστυνομία.
Παρ΄όλα αυτά εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλα προβλήματα, ιδιαίτερα στην περιφέρεια, αφού η υπηρεσία απουσιάζει από τις περισσότερες περιοχές της χώρας. Ακόμα όμως και στις κεντρικές υπηρεσίες, που κατατίθεται η συντριπτική πλειονότητα των αιτήσεων, συνεχίζονται οι ολονύκτιες ουρές και οι μεγάλες καθυστερήσεις με συνέπεια, οι αιτούντες άσυλο να κινδυνεύουν να συλληφθούν ανά πάσα στιγμή.
Η συνδρομή σε πρόσφυγες, σε ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο, δεν είναι πράξη αλληλεγγύης, ούτε φιλανθρωπία. Είναι συμβατική υποχρέωση ενός κράτους Δικαίου, όπως αυτή απορρέει από τις Διεθνείς Συνθήκες. Γιατί κράτος-παρία της Διεθνούς Κοινότητας δεν σε καθιστά μόνο η αθέτηση των συμπεφωνημένων στο πλαίσιο του Μνημονίου. Η Ελλάδα είναι τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρέπει να υπάρξει μια συνολική ευρωπαϊκή στρατηγική για την μετανάστευση με σεβασμό στα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
