Η μετανάστευση είναι φαινόμενο σύμφυτο με την ιστορία του ανθρώπου. Μάλιστα, μου αρέσει να λέω ότι η πρώτη μετανάστρια στην ιστορία ήταν η γυναίκα που ήρθε από την Αφρική και κουβαλούσε στην κοιλιά της τον πρώτο άνθρωπο.
Η μετανάστευση εκλαμβάνεται ως πρόβλημα τους 3 τελευταίους αιώνες που τα έθνη- κράτη στηρίχτηκαν πάνω στην Αρχή της καθαρότητας.
Κάθε χώρα είναι πολύ διστακτική να παραχωρήσει την ιδιότητα του πολίτη στον «ξένο». Θυμίζω το άρθρο του Γεώργιου Βλάχου, τον Ιούλιο του 1928, το οποίο αναφερόταν στους πρόσφυγες του 1922. Σε αυτό έλεγε: «Δεν τους θέλομεν ούτε ως ψηφοφόρους, ούτε ως εκλογείς, ούτε ως εκλέξιμους, ούτε ως πολίτας δικαιουμένους να κυβερνούν την Ελλάδα» Όποτε διευρύνεται η πολιτική κοινότητα (δικαίωμα ψήφου σε Εβραίους, γυναίκες κλπ), υπάρχουν μερίδες που αντιδρούν στο άνοιγμα αυτό. Απλά το πρόσωπο του Άλλου αλλάζει κατά περίσταση και ιστορική συγκυρία
Συχνά η έννοια του μετανάστη και των δικαιωμάτων του συγχέεται με αυτή του πρόσφυγα και της χορήγησης ασύλου, η οποία είναι συμβατική υποχρέωση μίας χώρας όπως αυτή ορίζεται από τις Διεθνείς Συνθήκες, Συμβάσεις κλπ
Η Μεταναστευτική πολιτική, όπως και άλλα ευαίσθητα πεδία-μειονότητες/Ρομά κλπ, αποτελούν, διαχρονικά, πεδία δοκιμασίας και «εξετάσεων» για την Αριστερά
Στην Ελλάδα η μετανάστευση μέχρι το 1989 ήταν εντελώς περιφερειακό φαινόμενο, όπως φαίνεται και από την απογραφή 1981 και τον πολύ περιορισμένο αριθμό αλλοδαπών διαμενόντων στη χώρα μας. Ήταν απόρροια, κυρίως, διακρατικών σχέσεων και συμφωνιών, και αφορούσαν πολύ συγκεκριμένες επαγγελματικές κατηγορίες. Σε αυτό το σημείο θυμίζω τις συμφωνίες της 7ετίας με Πακιστάν για εργαζόμενους στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη του Περάματος.
Μετά το 1991 και τις αλλαγές που συνέβησαν στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, η Ελλάδα βρέθηκε εντελώς ανέτοιμη κοινωνικά και νομοθετικά να υποδεχθεί τα μεταναστευτικά κύματα.
Η πρώτη νομοθετική απόπειρα να αντιμετωπιστεί η νέα πραγματικότητα είναι ο καθορισμός του καθεστώτος του «ομογενούς» και αυτό είναι μία ακόμη ελληνική μοναδικότητα παγκοσμίως. Πουθενά αλλού δεν υπάρχει ανάλογη νομοθετική ρύθμιση.
Μία πρώτη πιο συγκροτημένη προσπάθεια γίνεται το 1998, με νόμο που κυρίως στοχεύει στην καταγραφή των μεταναστών. Παράλληλα βρίσκουμε διάσπαρτα άρθρα που αφορούν στη μετανάστευση διάσπαρτα σε Νόμους της εποχής όπου ο νομοθέτης αποτυπώνει την άποψη που κυριαρχούσε τότε στην ελληνική κοινωνία «Οι μετανάστες έχουν έρθει να δουλέψουν κάποια χρόνια και μετά θα φύγουν για την πατρίδα τους»
Αξίζει να γίνει ιδιαίτερη μνεία στο Ν.2910/2001 για δύο λόγους:
1. Περιέχει μεταβατικές διατάξεις που προέβλεπαν τη δυνατότητα της νομιμοποίησης των ευρισκόμενων στην ελληνική επικράτεια
2. Αναγνωρίζει το «πρόβλημα»
Ο Νόμος για την ιθαγένεια Ν 3838/2010 είναι η πρώτη σοβαρή προσπάθεια να ρυθμιστούν τα θέματα που προέκυψαν από την εγκατάσταση αλλοδαπών στη χώρα μας. Μια βασική καινοτομία του νόμου 3838/2010 και τροποποίηση του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας αποτέλεσε η καθιέρωση ιδιαιτέρων διαδικασιών κτήσης της ελληνικής ιθαγένειας για τα παιδιά των μεταναστών, τη λεγόμενη «δεύτερη γενιά». Τα παιδιά αυτά μπορούν να αποκτούν την ιθαγένεια είτε από τη γέννησή τους και εφόσον οι γονείς τους κατοικούν μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα επί πέντε τουλάχιστον συνεχή έτη, είτε κατόπιν επιτυχούς φοίτησης έξι τουλάχιστον τάξεων ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα. Πόσα παιδιά μεταναστών έχουν επωφεληθεί από αυτή τη δυνατότητα; Μόλις 2.653, 1.358 λόγω γέννησης και 1.295 λόγω εκπαίδευσης! Το σύνολο δε των αιτήσεων που έχει κατατεθεί είναι 4.224 λόγω γέννησης και 6.139 λόγω εκπαίδευσης. Δύσκολα μπορεί να το χαρακτηρίσει κανείς αθρόα ελληνοποίηση.
Παράλληλα έδωσε το δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις αυτοδιοικητικές εκλογές, επιχείρησε να αλλάξει τα πληθυσμιακά δεδομένα της ελληνικής πολιτικής κοινότητας συμπεριλαμβάνοντας έναν αριθμό του μεταναστευτικού πληθυσμού στην ελληνική πολιτική κοινότητα. Πόσοι ήταν όσοι έκαναν χρήση του δικαιώματος εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους; Μέχρι τον Νοέμβριο του 2010, μόλις 12.574 άτομα, εκ των οποίων ομογενείς ήταν 2.647 άτομα και υπήκοοι τρίτων χωρών 9.927!
Η πρόσφατη απόφατη του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία ακόμη δεν έχει καθαρογραφεί, αλλά έγινε γνωστή από διαρροές και μάλιστα ο Πρωθυπουργόςβιάστηκε να ζητήσει τροποποίηση του Νόμου εντάσσεται σε μια «αμυντική πολιτική» έναντι της μεγάλης παρουσίας ξένων πολιτών στη χώρα μας και τροφοδοτείται από την απουσία ουσιαστικής μεταναστευτικής πολιτικής.
Εξ' αντικειμένου, επίσης, αντιστοιχείται με αντιλήψεις που εισηγούνται και διεκδικούν τον λαό ως άθροισμα των πολιτών με «κοινή καταγωγή αίματος» και όχι ως έκφραση της δυναμικής των πολιτών που γεννιέται και προκύπτει ως κοινή συνείδηση με όρους κοινωνίας.
Το όλο ζήτημα, στις πολλαπλές του διαστάσεις, εντάσσεται πλέον στην πολιτική αντιπαράθεση, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις γίνεται για να υπηρετήσει ψευδεπίγραφα κομματικές σκοπιμότητες. Η έκβαση της αντιπαράθεσης θα εξαρτηθεί σημαντικά από την αντίδραση της ίδιας της κοινωνίας, που την πιέζουν φοβίες και προβλήματα που δημιουργεί η απουσία ουσιαστικής και ολοκληρωμένης πολιτικής.
Δίκαιο αίματος υπάρχει σε όλα τα κράτη. Αυτό που σηματοδοτεί την προοδευτικότητα είναι το μείγμα του με το δίκαιο του εδάφους, τις Αρχές του ανθρωπισμού και το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο η απονομή υπηκοότητας δεν αρκεί για την ένταξη των μεταναστών στην κοινωνία. Αν δεν υπάρξει μεταναστευτική πολιτική και οργνωμένο και εμπνευσμένο πλέγμα πολιτικών κοινωνικής ενσωμάτωσης, η ιθαγένεια παραμένει ένα χαρτί στο συρτάρι. Μην ξεχνάμε ότι τα επεισόδια στα γκέτο των γαλλικών πόλεων έγιναν από Γάλλους πολίτες, όπως Βρετανοί πολίτες ήταν και αυτοί που έκαναν τα τρομοκρατικά χτυπήματα στο Λονδίνο.
Η οικονομική,η κοινωνική, η ατομική ασφάλεια σε μια δημοκρατία είναι απαραίτητα στοιχεία για την εμπέδωση της προεξάρχουσας ελευθερίας. Αν δεν υπάρχουν τα παραπάνω , τότε ο κάθε διαφορετικός και ειδικά οι μετανάστες ανεξάρτητα από τον αριθμό τους είναι τα στοχοποιημένα κοινωνικά θύματα. Να μην ξεχνάμε επίσης ότι μια κοινωνία με πεπερασμένη οικονομική δυνατότητα, όσα αποθέματα αλληλεγγύης κι αν έχει , είναι καταστροφικό να θεωρούμε ότι πρέπει να υποδέχεται απεριόριστο αριθμό εξαθλιομένων ανθρώπων. Όση ανθρωπιά κι αν διαθέτουμε ως χώρα δεν μπορούμε να υποδεχτούμε τους κολασμένους όλης της γης.
Η αντιμετώπιση του προβλήματος δεν μπορεί να περιμένει. Εμείς ως κόμμα με κυβερνητική ευθύνη θα επιδιώξουμε η κυβέρνηση:
• Να απαιτήσει αναθεώρηση της Συνθήκης Δουβλίνο II του 2003 , η οποία μετατρέπει την Ελλάδα σε χώρο εγκλεισμού όλων των προσφύγων και οικονομικών μεταναστών, που απλώς χρησιμοποιούν την Ελλάδα ως πέρασμα προς την Ευρώπη.
• Να απαιτήσει τη διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με την Τουρκία, αν η τελευταία δεν δεσμευθεί ότι θα δέχεται πίσω όλους τους μετανάστες που εισέρχονται παράνομα στη χώρα μας από τα ελληνοτουρκικά θαλάσσια και χερσαία σύνορα.
• Να επιδιώξει τη διαμόρφωση μιας ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής, που θα δίνει έμφαση στις παρεμβάσεις εκείνες που θα επιτρέψουν στους κατοίκους της Αφρικής και της Ασίας να μείνουν στον τόπο τους, αλλά και θα παρέχει όλους τους αναγκαίους πόρους για την εγκατάσταση, τη διατροφή και την υγειονομική φροντίδα των μεταναστών, μέχρις ότου μπορέσουν να ενταχθούν δημιουργικά στην κοινωνία. Παράλληλα θα πρέπει να προβλέπεται ο επιμερισμός του βάρους της μετανάστευσης σε όλη την Ευρώπη, με κριτήρια τον πληθυσμό και το κατά κεφαλήν εισόδημα κάθε χώρας.
• Να ενισχύει τη φύλαξη των συνόρων με την ουσιαστικότερη και μονιμότερη συνδρομή της ΕΕ.
• Να νομιμοποιήσει όλους τους μετανάστες που πληρούν τις προϋποθέσεις νομιμοποίησης.
• Να εξετάζει γρήγορα τις αιτήσεις όσων ζητούν άσυλο με κριτήρια αντικειμενικά, όπως προβλέπουν οι διεθνείς ρυθμίσεις και να παρέχει άσυλο σε όσους πραγματικά το δικαιούνται εφοδιάζοντάς τους με τα απαραίτητα νομιμοποιητικά έγγραφα και παρέχοντάς τους όλα τα συναφή δικαιώματα. Πράγμα που σημαίνει περισσότερα κονδύλια και περισσότερο ανθρώπινο δυναμικό.
• Να επαναπροωθήσει τους παράνομους μετανάστες στις χώρες προέλευσής τους.
• Να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε οι μετανάστες που διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα να μπορέσουν να ενταχθούν ομαλά στην ελληνική κοινωνία.
• Να επιμείνει και να υπερασπιστεί μέχρι τέλους την απόφασή της με την οποία αναγνώρισε δικαίωμα ψήφου στους μετανάστες.
Η απόφαση στο Eurogroup αποτελεί νότα αισιοδοξίας για την χώρα και σημαντική ανάσα επιβίωσης για την ελληνική κοινωνία. Προήλθε μετά από επίμονη διαπραγμάτευση σε πείσμα πολιτικών δυνάμεων που προεξοφλούσαν την αποτυχία της. Αυτή η απόφαση ανέδειξε μία επιπλέον παράμετρο, ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν μπορούν να βρεθούν χρήματα από άλλη πηγή. Το παράδειγμα της Κύπρου όπου με πολύ λιγότερες ανάγκες για κεφάλαια, δεν κατόρθωσε να βρει τα αναγκαία κονδύλια ( μόλις 17 δισ. σε σύγκριση με τα δικά μας 240 δισ.) είναι χαρακτηριστικό. Η άποψη περί προθύμων δανειστών αδιάφορων για εξασφάλιση των χρημάτων τους αποδείχθηκε επιστημονική φαντασία.
Κανένας δεν ισχυρίζεται, ότι το πρόγραμμα είναι ένας ανέμελος περίπατος προς την ευτυχία, συνιστά όμως αναγκαία αναπτυξιακή παράμετρο. Τώρα μένει να αποδειχτεί κατά πόσον είναι εφικτή η εφαρμογή της Προγραμματικής Συμφωνίας της τρικομματικής κυβέρνησης.
Τώρα είναι η στιγμή, αφού πέρασε ένα 6μηνο μετρολογίας, να ανοίξει η εικόνα και να δούμε το μεγάλο πλάνο: Να εφαρμοστούν και να υλοποιηθούν οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις που έχει τόσο μεγάλη ανάγκη ο τόπος, ανεξαρτήτως μνημονίων. Να θέσουμε τα μεγάλα θέματα και τα μεγάλα στοιχήματα που απετέλεσαν την αιχμή του δόρατος του προγράμματός μας όπως η καταπολέμησης της διαφθοράς, της φοροδιαφυγής, οι αλλαγές στο Δημόσιο Τομέα.
Εάν δεν κατανεμηθούν δίκαια τα βάρη, εάν δεν ανασυγκροτηθεί με κοινωνική προστασία η οικονομία, εάν δεν δημιουργηθούν παραγωγικές θέσεις εργασίας, εάν δεν ενισχυθεί η εγχώρια παραγωγή με νέα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, εάν δεν εκσυγχρονιστεί η υπάρχουσα παραγωγή, εάν δεν ενισχυθεί η υγιής επιχειρηματικότητα, εάν δεν αναμορφωθεί η κρατική δομή, εάν δεν παταχθεί η φοροδιαφυγή, τότε η φτώχεια διαρκώς θα αυξάνεται, οι εργαζόμενοι θα μειώνονται ενώ η έννοια της κοινωνικής συνοχής ή του κοινωνικού διαλόγου θα αντικατασταθούν από τον κοινωνικό αυτοματισμό.
Πρέπει με τόλμη να προτείνουμε επενδύσεις τόσο από τον δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα που να ενισχύουν την απασχόληση και την κοινωνική δικαιοσύνη.
Να προσανατολίζουν στην αειφόρο ανάπτυξη, τομείς όπως η ενέργεια, η βιομηχανία, η γεωργία, οι μεταφορές, τα ναυπηγεία, οι αστικές υποδομές. Η ευρωπαϊκή εμπειρία μας διδάσκει ότι οι επενδύσεις στην επιχειρηματικότητα των νέων , των πολιτών εκτός εργασίας, στην κοινωνική οικονομία, στην οικολογία, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μπορούν να δημιουργήσουν χιλιάδες θέσεις εργασίας. Τώρα είναι η μεγάλη ευκαιρία, να απαιτήσουμε από τις τράπεζες να αιμοδοτήσουν την πραγματική οικονομία με παραγωγικό χρήμα.
Η παρουσία μας στην κυβέρνηση οφείλει να εξυγιαίνει το πολιτικό σύστημα, να διασφαλίζει την πολιτική σταθερότητα, να δημιουργεί μια νέα δημόσια διοίκηση αρωγό των αδύναμων κοινωνικών ομάδων αλλά και πάροχο υψηλών προδιαγραφών υπηρεσιών προς όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους ή επισκέπτες αυτής της χώρας. Στην περιφέρεια μας πχ με κονδύλια από το ΕΣΠΑ ή ΣΔΙΤ να διεκδικήσουμε περαιτέρω ανάπτυξη των μέσων σταθερής τροχιάς, να δώσουμε ώθηση στην θαλάσσια αστική συγκοινωνία, να εξασφαλισουμε κονδύλια σε συνεργασία με τους δήμους για ανάδειξη των υπαρχόντων ελεύθερων χώρων, να επιδιώξουμε εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στα δημόσια κτίρια, να χρηματοδοτήσουμε με χαμηλότοκα δάνεια αντίστοιχη εγκατάσταση σε ιδιωτικά κτίρια, να εξασφαλίσουμε κονδύλια στους δήμους για αύξηση των υποδομών για πολίτες με ειδικές δεξιότητες, να επεκτείνουμε η υποδομή φυσικού αερίου, να ανοίξουμε το μέτωπο της περιφέρειάς μας προς τη θάλασσα, να εξασφαλίσουμε προγράμματα επανακατάρτισης ανέργων, να ενθαρρύνουμε την παραγωγή μικρής έντασης για προϊόντα υψηλής ποιότητας και καλλιτεχνικής αξίας....
Φυσικά κανένας δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι όλα βαίνουν καλώς σε κυβερνητικό επίπεδο. Το τελευταίο ειδικά κρούσμα με το μεταναστευτικό ανέδειξε τις μεγάλες δυσκολίες αυτού του συνεργατικού εγχειρήματος.
Για πρώτη φορά στην μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας αντίπαλες πολιτικές ομάδες καλούνται να συγκυβερνήσουν με προοπτική τετραετίας. Ο παλιός μανιχαϊσμός με το όλοι εναντίον όλων και το κράτος κυβερνητικό λάφυρο δεν είναι εύκολο να εξαληφθεί.
Η παρουσία της Δημοκρατικής Αριστεράς στο κυβερνητικό σχήμα δεν είναι αριστερό άλλοθι σε μια δεξιά κυβέρνηση αλλά εγγύηση προστασίας των πιο αδύναμων κοινωνικών στρωμάτων. Σε αυτή την ιστορική συγκυρία η αριστερά καλείται να αποδείξει ότι η ανάληψη κυβερνητικών ευθυνών δεν είναι τρέχουσα διαχείριση. Φιλοδοξούμε κάθε στιγμή του κυβερνητικού βίου να την σηματοδοτούμε με τις αρχές μας και τις επιδιώξεις μας .
Ο μόνος τρόπος να επωφεληθούμε από την αποσύνθεση του ΠΑΣΟΚ και να κατορθώσουμε να ανασυνθέσουμε τον μεγάλο χώρο του δημοκρατικού σοσιαλισμού είναι να παράξουμε πολιτική. Αν δεν το κατορθώσουμε αυτό, μοιραία θα φθίνουμε και θα καταντήσουμε απολογητές του έργου κάποιων άλλων.
Δεν πρέπει λεπτό να σταματήσουμε να εξάρουμε και να τονίζουμε τις αντιθέσεις και τις διαφορές μας με τους άλλους κυβερνητικούς εταίρους.
Και οι δύο περιφέρειες του Πειραιά κατόρθωσαν να εκπροσωπηθούν στο Κοινοβούλιο στις δύο τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις. Πέρα από τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιφέρειας (οι φυλακές και τα λατομεία στον Κορυδαλλό, η ανεργία και ο θάνατος της Ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης στο Πέραμα, τα περιβαντολογικά προβλήματα και η ζεύξη με το Πέραμα της Σαλαμίνας, το μέτωπο στη θάλασσα του Κερατσινίου, το Σελεπίτσαρι στη Νίκαια), ο Πειραιάς είναι μία ενιαία ενότητα, και ως τέτοια την αντιμετωπίζουμε στο κοινοβουλευτικό μας έργο μαζί με την σ/φισσα Μαρία Ρεπούση. Έτσι έχουμε αναδείξει με ερωτήσεις μας θέματα όπως το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, τα προβλήματα στο Ειδικό Σχολείο Κορυδαλλού και το μείζον ζήτημα της ρατσιστικής βίας στις γειτονιές του Πειραιά και τη δράση της Χρυσής Αυγής.
Σε αυτό το σημείο, επιτρέψτε μου να σας ενημερώσω ότι το Σάββατο στις 3 μμ θα γίνει σιωπηλή αντιρατσιστική πορεία από το Σύνταγμα στην Ακρόπολη που διοργανώνεται από την EGAM, την ευρωπαϊκή αντιρατσιστική ένωση και στηρίζεται από πολλές διεθνείς προσωπικότητες και κόμματα, μεταξύ των οποίων και τη Δημοκρατική Αριστερά.
Είχα την τύχη να είμαι μέλος της απερχόμενης Επιτροπής πόλης και παρακολούθησα όλες τις συζητήσεις που μας οδήγησαν σε αυτό το διήμερο.
Γνωρίζω, όπως όλοι μας, και τις αδυναμίες της και τις επιτυχίες της και τις αστοχίες της και τις επιτυχείς δράσεις της.
Θέλω να μιλήσω μόνο για ένα σημείο συνδέοντας το μάλιστα και με την Κοινοβουλευτική δράση. Την ανάγκη ενεργοποίησης των οργανώσεων και τις σύνδεσής τους με την Επιτροπή Πόλης και τους βουλευτές. Χωρίς αλληλοτροφοδότηση των τριών αυτών πόλων που δεν βρίσκονται σε ιεραρχική τροχιά και πλαισίωση, αλλά σε απόλυτα τριγωνική τάξη, δεν μπορεί να υπάρξει παραγωγή πολιτικού έργου και σε τοπικό. Αλλά και σε κοινοβουλευτικό επίπεδο. Θα υπάρξουν μόνο αποσπασματικές ενέργειες και ια ευνοηθεί ο παραγοντισμός και όχι η σύνθεση και η συνέργεια.
Μέχρι σήμερα έχω δει όλους τους δημάρχους της Β' Πειραιά από δύο έως και πέντε φορές, βρίσκομαι σε συνεχή επαφή με τον αντιπεριφερειάρχη, τον Στ. Χρήστου, ενώ συνεχής είναι η ενημέρωσή μου από τους φορείς προκειμένου να ενημερώνομαι και να αναδεικνύω κάθε φορά τα προβλήματα της περιοχής
Επιτρέψτε μου, τέλος, να σας κάνω κοινωνούς των χρεώσεων μου σε επίπεδο Κοινοβουλευτικής Ομάδας: είμαι υπεύθυνη Εξωτερικής Πολιτικής και αναπληρώτρια στον τομέα εθνικής Άμυνας, ενώ εσχάτως, ασχολούμαι και με τον τομέα Ναυτιλίας.
Είμαι μέλος του Προεδρείου της Μόνιμης Διαρκούς Επιτροπής Εθνικής Άμυνας και Εξωτερικής Πολιτικής και μέλος της διαρκούς Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων.
Συμμετέχω στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης και στην Επιτροπή Ισότητας, Μειονοτήτων και κατά των διακρίσεων, τομέας που συμπίπτει και με την κομματική μου ιδιότητα ως Υπεύθυνη Μετανάστευσης και Μειονοτήτων. Εκπροσωπώ δε την Ελλάδα στο δίκτυο ευρωπαίων Γυναικών κατά της ενδοοικογενειακής βίας.
Τέλος, εκπροσωπώ κοινοβουλευτικά τους νομούς Αργολίδας, Μεσσηνίας και Λακωνίας, όπου και έχω ήδη κάνει περιοδεία, συναντώντας φορείς Δημάρχους, αντιπεριφερειάρχες, τοπικούς φορείς και πολίτες.
Σας ευχαριστώ
Ομιλία στη Διαρκή Επιτροπή Εθνική Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων, αναφορικά με το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας «Κύρωση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Μεταφορά του χρόνου διενέργειας των ετήσιων τακτικών κρίσεων έτους 2012 στις Ένοπλες Δυνάμεις, την Ελληνική Αστυνομία και το Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή» και λοιπές διατάξεις»
"Ερχόμαστε σήμερα να συζητήσουμε και να κυρώσουμε την μεταφορά του χρόνου των τακτικών κρίσεων λόγω έκτακτης ανάγκης, όπου έκτακτη ανάγκη νοούμε την διενέργεια των εκλογών τον Μάιο και τον Ιούνιο. Αναρωτιέμαι σε ποια άλλη χώρα της Ε.Ε. οι εκλογές δύνανται να χαρακτηριστούν έκτακτη ανάγκη και αποτελεί λόγο επαρκή για την αναβολή των προγραμματισμένων και τακτικών κρίσεων στις Ένοπλες Δυνάμεις, της Ελληνικής Αστυνομίας και του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής.
Κύριε υπουργέ,
Κυρίες και Κύριοι βουλευτές
Δεν μπορώ να μην σχολιάσω ότι το κόμμα που απόψε αρνείται να τοποθετηθεί στο θέμα που συζητάμε, εκπροσωπεί, με απόφαση της Βουλής, την χώρα μας στην Επιτροπή Ισότητας, Μειονοτήτων και κατά των διακρίσεων στο Συμβούλιο της Ευρώπης.
Η βία κατά των γυναικών είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, το οποίο μόνο στις εξωτερικές του εκφάνσεις διαφέρει ανάλογα με το κοινωνικό, οικονομικό, πολιτιστικό και πολιτικό πλαίσιο μιας κοινωνίας. Έχει σοβαρές συνέπειες στη σωματική και ψυχική υγεία των θυμάτων, καθώς και στην κοινωνική ανάπτυξη εν γένει. Προκύπτει κυρίως από οικονομικές ανισότητες και ανισότητες όσον αφορά στην εξουσία μεταξύ των φύλων, τα έθιμα, τις παραδόσεις, τις θρησκευτικές αξίες, την πολιτική αστάθεια και τις ένοπλες συγκρούσεις.
Ο όρος «βία κατά των γυναικών» αναφέρεται σε «κάθε πράξη βίας βάσει του φύλου, η οποία επιφέρει ή είναι πιθανό να επιφέρει σωματική, σεξουαλική ή ψυχολογική βλάβη ή πόνο σε γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων και των απειλών για τέτοιες πράξεις, του εξαναγκασμού ή της αυθαίρετης στέρησης της ελευθερίας, είτε συμβαίνει στη δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή».
Σύμφωνα με σχετική έκθεση του ΟΗΕ, κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών, τα περιστατικά βίας κατά των γυναικών έχουν αυξηθεί και αρχίζουν να προσφέρουν μια συνολική εικόνα του μεγέθους αυτής. Τα περιστατικά σωματικής βίας προκαλούμενα από άτομα του στενού οικογενειακού κύκλου αγγίζουν το 34% στην Αφρική, το 40% στην Ασία, το 29% στην Αμερική και το 21% στην Ευρώπη.Και δυστυχώς, αυτά τα ποσοστά προκύπτουν μόνο από τα καταγεγραμμένα περιστατικά, αφού ο νόμος της σιωπής είναι κυρίαρχος.
Αν και υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές βίας κατά των γυναικών, συχνά παρουσιάζουν κοινά συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, οι περισσότερες μορφές βίας συμπεριλαμβανομένων της συντροφικής βίας, της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, και της μη-συντροφικής σεξουαλικής κακοποίησης δεν εμφανίζονται ως μεμονωμένα συμβάντα, αλλά εξελίσσονται στην πάροδο του χρόνου, εδώ και δεκαετίες. Συχνά, η γυναίκα όχι μόνο γνωρίζει τον δράστη πριν από το πρώτο περιστατικό, αλλά θα μπορούσε να ζει ή να αλληλεπιδρά τακτικά μαζί του. Επίσης στις περισσότερες περιπτώσεις περιστατικών βίας κατά των γυναικών η κοινωνία αποδίδει το σφάλμα στις γυναίκες θύματα. Οι γυναίκες που βιώνουν συντροφική βία, για παράδειγμα, έχουν συχνά κατηγορηθεί ότι προκάλεσαν οι ίδιες την βία μέσω της ανυπακοής τους, του αποτυχημένου τους ρόλου ως γυναίκα, ή της απιστίας. Τα κορίτσια ή γυναίκες που έχουν υποστεί σεξουαλική κακοποίηση ή βιασμό συχνά κατηγορούνται ότι προκάλεσαν το αποτρόπαιο γεγονός από τον τρόπο που ήταν ντυμένες ή συμπεριφέρθηκαν - ακόμα και όταν το θύμα είναι παιδί.
•Η βία που προκύπτει από έθιμα ή παραδόσεις είναι η πιο συχνή μορφή βίας σε συλλογικό επίπεδο. Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (ΑΓΓΟ), το πιο αποτρόπαιο από όλα, όπως αναφέρεται σε ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 24ης Μαρτίου του 2009 σχετικά με την καταπολέμηση του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων στην ΕΕ, συνιστά «παραβίαση των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών όπως κατοχυρώνονται σε διάφορες διεθνείς συμβάσεις. Ο ΑΓΓΟ απαγορεύεται σύμφωνα με το ποινικό δίκαιο των κρατών μελών και αποτελεί παράβαση των αρχών όπως ορίζονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
ιδιαίτερα του δικαιώματος στην προσωπική ακεραιότητα και τη σωματική και ψυχική υγεία, και της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας τους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 500 000 γυναικών και κοριτσιών που ζουν στην Ευρώπη έχουν υποβληθεί σε ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων και κάθε χρόνο περίπου 180 000 γυναίκες που έχουν μεταναστεύσει στην Ευρώπη υφίστανται, ή διατρέχουν κίνδυνο να τον υποστούν. Γι' αυτό η εν θέματι βάρβαρη πρακτική δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να βρίσκει υποστηρικτές στο όνομα του δήθεν σεβασμού των πολιτισμικών ιδιαιτεροτήτων.
Η βία στον εργασιακό χώρο μπορεί να λάβει διάφορες μορφές: απειλές και ύβρεις, ηθική παρενόχληση ή άλλες μορφές ψυχολογικής επιθετικότητας, σεξουαλική παρενόχληση ή φυλετική. Υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των χωρών σε βία εκφραζόμενη στον εργασιακό χώρο: οι διαφορές στις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες των χωρών, όπως των γενικών επιπέδων εγκλήματος, των οικονομικών και κοινωνικών αλλαγών και σε ορισμένες χώρες, η ανάπτυξη του οικονομικού τομέα θα μπορούσαν να έχουν επιπτώσεις για τις μορφές και τα επίπεδα βίας στο χώρο εργασίας. Στις Ευρωπαϊκές χώρες υπάρχει μια πολύ ευρύτερη ευαισθητοποίηση σχετικά με τις διάφορες μορφές βίας κατά των εργαζομένων, ενώ μία μη εμφανής αλλά διαδεδομένη μορφή βίας έχει να κάνει με ό,τι συμβαίνει στο εσωτερικό των νοικοκυριών, όπου η ψυχολογική βία, η ταπείνωση και οι απειλές είναι πολύ συχνά φαινόμενα. Λόγω της υποδεέστερης θέση τους, τόσο ως μετανάστριες όσο και ως, γυναίκες, οι εργαζόμενες μετανάστριες γυναίκες είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στην εκμετάλλευση και την κακομεταχείριση.
•Η εμπορία ανθρώπων επηρεάζει ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες γυναικών και παιδιών, ενώ υπάρχει μια στενή σχέση μεταξύ της σεξουαλικής εκμετάλλευσης και των υψηλών επιπέδων φτώχειας. Σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2006 το φαινόμενο εμφανίζεται κυρίως σε οικονομικά και κοινωνικά υποβαθμισμένες νεαρές γυναίκες. Για παράδειγμα, οι γυναίκες που διακινούνται από και εντός της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης συνήθως έχουν χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και πολλές προέρχονται από υποβαθμισμένες περιοχές με υψηλά επίπεδα ανεργίας.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με έρευνα της ΕΕ από τα 1200 θύματα το 56% είχε να κάνει με περιπτώσεις κακοποίησης των θυμάτων από τους συζύγους τους. Σε άλλη έρευνα της Γενικής Γραμματείας Ισότητας Φύλων, από τον Μάρτιο έως τον Σεπτέμβρη του 2011, το 79% των καταγγελιών αφορούσε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, 1% σεξουαλική παρενόχληση και το 2% περιπτώσεις βιασμού. Επιπροσθέτως το 70% αφορούσε Ελληνίδες, το 9% μετανάστριες και το υπόλοιπο ποσοστό, άλλες μειονότητες. Κοινή παρατήρηση αποτελεί το γεγονός ότι εν μέσω οικονομικής-κοινωνικής κρίσης τα περιστατικά βρίσκονται σε έξαρση.
Η οικονομική κρίση και η έκρηξη των ποσοστών της ανεργίας θέτουν σε αμφισβήτηση τα κυρίαρχα στερεότυπα του ρόλου του άνδρα: του άνδρα κουβαλητή και στυλοβάτη του σπιτιού, ο οποίος μοιραία (;) νοιώθει την ανάγκη να επιβεβαιώσει αυτό που έχει μάθει να θεωρεί «ανδρισμό» μέσα από την επιβολή της βίας στα πιο αδύναμα μέλη του περιβάλλοντός του: τις γυναίκες και τα παιδιά.
Διαπιστώνουμε λοιπόν, ότι ακόμη και αν η παρούσα οικονομική κρίση πλήττει περισσότερο τους άνδρες, αναφορικά με την απώλεια της εργασίας, βάσει των στοιχείων της Eurostat, τα έμμεσα και πλέον βάναυσα πληττόμενα θύματά της είναι οι γυναίκες, συνεπικουρούσης και της κατάρρευσης του κράτους πρόνοιας.
Τέλος, καλούμε την Ελληνική Δημοκρατία να επικυρώσει τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά της βίας στις γυναίκες και την ενδοοικογενειακή βία, την οποία υπέγραψε τον Μάη του 2010.
Συζήτηση σχεδίου νόμου για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών κατά την άσκηση αυτοτελούς επαγγελματικής δραστηριότητας – Εναρμόνιση της νομοθεσίας με την Οδηγία 2010/41/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Ιουλίου 2010
"Καταρχήν, το γεγονός ότι η εν θέματι Οδηγία ενσωματώνεται στο εσωτερικό δίκαιο όχι με Προεδρικό Διάταγμα, όπως είναι η συνήθης πρακτική, αλλά με ένα σχέδιο νόμου και έτσι έχουμε την ευκαιρία αυτό το πάρα πολύ σημαντικό θέμα να το συζητήσουμε στην Ολομέλεια, όσοι βέβαια το συζητάμε.
Η γυναίκα σήμερα συμμετέχει δυναμικά στην κοινωνική ζωή του τόπου, μορφώνεται, εξελίσσεται επαγγελματικά και κατακτά όλους τους τομείς της κοινωνικής, επαγγελματικής και οικονομικής ζωής. Η εξέλιξη αυτή, όμως, δεν είναι αποτέλεσμα των παροχών του κράτους και της πολιτικής των κυβερνήσεων για λήψη ουσιαστικών μέτρων που προωθούν την ισότητα, διευκολύνουν την επαγγελματική ζωή και την κοινωνική πρόοδο και στηρίζουν την ελληνική οικογένεια, αλλά στο μεγαλύτερο βαθμό είναι αποτέλεσμα των προσπαθειών της ίδιας της γυναίκας και του περίγυρού της οικογενειακού ή και κοινωνικού, που αρκετές φορές υποκαθιστά το έλλειμμα του κράτους πρόνοιας.
Αυτό φαίνεται από το σύνολο της ελληνικής νομοθεσίας, η οποία σε πολλές περιπτώσεις είναι πίσω από τις σύγχρονες ανάγκες συγκεχυμένη και δεν έχει αναπροσαρμοστεί εδώ και δεκαετίες.
Στην Οδηγία την οποία καλούμεθα να ενσωματώσουμε σήμερα στο εσωτερικό μας δίκαιο, η αρχή της ίσης μεταχείρισης των φύλων επιτάσσει σύζυγοι, σύντροφοι συμβίωσης που συστήνουν μαζί μία επιχείρηση να τυγχάνουν της ίδιας μεταχείρισης με άλλα πρόσωπα. Οι γυναίκες που ασκούν ανεξάρτητο επάγγελμα καθώς και οι σύζυγοι, οι σύντροφοι συμβίωσης που συμβάλουν στη δραστηριότητα των αυτοαπασχολούμενων δύνανται να λάβουν ένα επίδομα μητρότητας επί τουλάχιστον δεκατέσσερις εβδομάδες το οποίο θα επιτρέπει και τη διακοπή της επαγγελματικής τους δραστηριότητας, εάν αυτές το επιθυμούν.
Συνεπώς το επίδομα θα αντιστοιχεί στη μέση απώλεια εισοδήματος ή κέρδους και μπορεί να έχει κι ένα περιοριστικό όριο πάνω από αυτό. Στο διάστημα διακοπής των δραστηριοτήτων τους λόγω της μητρότητας, οι γυναίκες αυτές θα δικαιούνται την πρόσβαση σε υπηρεσίες παροχής προσωρινής αντικατάστασης και σε οιοσδήποτε υφιστάμενες ρυθμικές κοινωνικές παροχές. Η αυτοαπασχόληση αποτελεί σημαντική, έστω και περιορισμένη μορφή απασχόλησης στην Ευρώπη, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 16% του ενεργού πληθυσμού. Περίπου το 11% των αυτοαπασχολούμενων εργαζόμενων στην Ευρώπη στηρίζεται στη βοήθεια των συζύγων και των συντρόφων τους, οι οποίοι, όπως προαναφέραμε, εργάζονται άτυπα στις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις. Έτσι οι γυναίκες τις περισσότερες φορές στηρίζονται εξ ολοκλήρου στους συντρόφους τους με αποτέλεσμα να διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας σε περίπτωση διαζυγίου, θανάτου του συντρόφου ή και χρεοκοπίας.
Ο συνδυασμός επαγγελματικής, οικογενειακής και ιδιωτικής ζωής συνιστά πρόκληση για εκατομμύρια άνδρες και γυναίκες σήμερα, αλλά η τεκνοποίηση πολύ συχνά συνεπάγεται γι' αυτές τις γυναίκες, όχι μόνο απώλεια εισοδήματος, αλλά κάτι ακόμα πιο σημαντικό, απώλεια των επαγγελματικών προοπτικών. Μόνο το 66% των γυναικών με συντηρούμενα τέκνα εργάζεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους άντρες ανέρχεται στο 92,3%, σύμφωνα με τη στατιστική του προηγούμενου εξαμήνου.
Η βελτίωση της άδειας σε αυτές τις περιπτώσεις θα βοηθήσει τις γυναίκες να αναπτύξουν περισσότερο την προσωπικότητά τους και την επαγγελματική τους ζωή. Όπως σημείωσε η Βίβιαν Ρέντινγκ, Επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρμόδια για τη δικαιοσύνη, τα θεμελιώδη δικαιώματα και την ιθαγένεια και Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την έναρξη ισχύος αυτής της νέας νομοθεσίας η Ευρώπη κάνει ένα ακόμα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός, όσον αφορά την ενδυνάμωση της κοινωνικής προστασίας και την παροχή ίσων οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων για τους αυτοαπασχολούμενους άνδρες και γυναίκες και τους συζύγους τους. Η νέα αυτή ευρωπαϊκή νομοθεσία –τόνισε- εγγυάται στην πράξη πλήρη ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών στην επαγγελματική τους ζωή, ενθαρρύνει τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και δίνει τη δυνατότητα σε αυτοαπασχολούμενες γυναίκες να απολάβουν κοινωνικής ασφάλειας καλύτερης ποιότητας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι νέοι κανόνες αποσκοπούν επίσης στην ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας, όχι μόνο των γυναικών αλλά και των ανδρών. Επί του παρόντος υφίσταται μεγάλη διαφορά μεταξύ των φύλων στον τομέα αυτό, καθώς μόνο το 30% των μέσω επιχειρηματιών στην Ευρώπη είναι γυναίκες.
Εμείς θα υπερψηφίσουμε αυτό το νομοσχέδιο. Δεν πιστεύουμε ότι λύνει όλα τα προβλήματα, αλλά σίγουρα είναι ένα βασικό βήμα προς την κατεύθυνση των ίσων ευκαιριών ανδρών και γυναικών".
