Ενημέρωση Αρθρογραφία Η δύσκολη εξίσωση για την επόμενη μέρα στην Τουρκία: συνέντευξη στην εφημερίδα Πολίτης (Κύπρος)
Στα ύψη παραμένει ο προεκλογικός «πυρετός» στην Τουρκία ενόψει του δεύτερου γύρου των πιο πολωτικών, ίσως, προεδρικών εκλογών στην ιστορία της χώρας. Ταγίπ Ερντογάν και Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου εντείνουν την προεκλογική τους εκστρατεία, επενδύοντας ο κάθε ένας στο αφήγημά του και το πλέον βέβαιο είναι πως στις 28 Μαΐου, μια άλλη εποχή θα ανατείλει για την Τουρκία.
Με τη βοήθεια της διεθνολόγου Μαρίας Γιαννακάκη επιχειρούμε μια ανάγνωση του εκλογικού αποτελέσματος της περασμένης Κυριακής αλλά και μια πρόβλεψη της επόμενης ημέρας
Η Τουρκία βρίσκεται προ των πυλών μιας νέας προεδρικής θητείας Ερντογάν. Μάχη χωρίς αύριο ο δεύτερος γύρος στις 28 Μαΐου;
Η τρίτη θητεία Ερντογάν είναι πλέον ένα ισχυρό ενδεχόμενο με πολλαπλές και πολυδιάστατες συνέπειες. Αυτό το γνωρίζει τόσο ο κυβερνητικός συνασπισμός, όσο και αυτός της αντιπολίτευσης, οπότε η μάχη που δίνεται είναι μέχρι εσχάτων, με ό,τι αυτό σημαίνει σε επίπεδο επιχειρημάτων, αλλά και προεκλογικών υποσχέσεων.
Ποια εποχή ανατέλλει για την Τουρκία;
Τα ποσοστά του α’ γύρου των Προεδρικών εκλογών μας δίνουν το σαφές μήνυμα της παγίωσης της περαιτέρω συντηρητικοποίησης της τουρκικής κοινωνίας, γεγονός που φαίνεται πλέον να εδραιώνεται και να ευνοεί τον κυβερνητικό συνασπισμό. Ο Ερντογάν ακόμη και στην πιο δύσκολη εκλογικη αναμέτρηση της καριέρας του φαίνεται να διαθέτει εφεδρείες και να αξιοποιεί κοινωνικές και πολιτικές συνιστώσες που παραμένουν δυναμικές στην τουρκική κοινωνία. Ας σημειώσουμε, όμως, ότι ο Ερντογάν βγαίνει αποδυναμωμένος σε επίπεδο μεγάλων πόλεων, γεγονός που έχει τη σημασία του.
Γιατί τα κατάφερε ο Ερντογάν και πού απέτυχε ο Κιλιτσντάρογλου;
Όπως δείχνουν τα ποσοστά του α’ γύρου, ο Κιλιτσντάρογλου κατόρθωσε να εξαντλήσει τη στήριξη των Κούρδων της νοτιοανατολικής Τουρκίας και να έχει μεγάλη διείσδυση στο χώρο της τουρκικής Αριστεράς. Αυτό όμως αποδείχθηκε δίκοπο μαχαίρι, αφού του αποστέρησε παραδοσιακούς ψηφοφόρους του χώρου του, όπως κοσμικούς εθνικιστές ή ψηφοφόρους του Κόμματος της Ακσενάρ. Πιθανόν ένας άλλος υποψήφιος, ο Ιμάμογλου ή ο Γιαβάς, Δήμαρχοι της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας αντίστοιχα, να είχαν καλύτερη τύχη σε αυτά τα παραδοσιακά ακροατήρια. Από την άλλη μεριά ο Ερντογάν αξιοποίησε το συντηρητισμό του τουρκικού εκλογικού σώματος, που εν πολλοίς είναι δημιούργημα της 20ετούς διακυβέρνησής του, καθώς και την επιθυμία των επιχειρηματικών ελίτ στην ανάδυση των οποίων ο ίδιος συνέβαλε τα μάλα να μην απωλέσουν τα προνόμια που τους εξασφαλίζει η παντοδυναμία Ερντογάν.
Ρυθμιστής των εκλογών ο Σινάν Ογάν με όλα να δείχνουν στήριξη Ερντογάν. Με Ογάν και Μπαχτσελί σε μια νέα κυβέρνηση, ποια Τουρκία δημιουργείται;
Ο Ογάν συγκέντρωσε ψήφους από ποικίλες δεξαμενές της Δεξιάς. Αν προσέξουμε τα ποσοστά του θα διαπιστώσουμε ότι σε ορισμένες περιοχές, όπως στη δυτική Τουρκία, συγκεντρώνει πολύ υψηλότερα ποσοστά από τον εθνικό μέσο όρο του. Πρόκειται για ψήφους κατεξοχήν εθνικιστικές, αλλά έχει διείσδυση και σε χώρους της ισλαμιστικής συντήρησης. Κατανοούμε ότι και οι δύο αυτοί χώροι είναι προνομιακό πεδίο για τον Ερντογάν και είναι πολύ πιο εύκολο για αυτούς να κινηθούν προς τον κυβερνητικό συνασπισμό. Οι συντηρητικές αυτές ψήφοι είναι πολύφερνες και περιζήτητες ενόψει του β’ γύρου, γι’ αυτό και τις τεευταίες μέρες παρατηρούμε ότι ο Κιλιντσντάρογλου υψώνει τους τόνους σε θέματα όπως το προσφυγικό προκειμένου να προσελκύσει πιο συντηρητικά ακροατήρια.
Μία κυβέρνηση με Ογάν και Μπαχτσελί δεν προοιωνίζει τίποτα ελπιδοφόρο για την πορεία της Τουρκίας. Η απομάκρυνσή της από τη Δύση θα συνεχιστεί και ο Ερντογάν θα καταστεί ακόμη πιο απρόβλεπτος και ανεξέλεγκτος.
Σχέσεις Τουρκίας με Δύση και ΕΕ, ελληνοτουρκικά και Κυπριακό. Ποια η προοπτική;
Είναι σαφές ότι μία Τρίτη θητεία Ερντογάν θα σηματοδοτήσει τη συνέχεια της πολιτικής του σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, όπου θα απομακρύνεται από τη Δύση και την ΕΕ και θα προσεταιρίζεται επιλεκτικά και κατά τα συμφέροντά του την Ρωσία, την ώρα που θα προσπαθεί να αναδείξει την Τουρκία ως ένα σημαντικό περιφερειακό παίκτη τόσο για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, όσο και για τον ευρύτερο χώρο του Ισλάμ.
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις τα τελευταία χρόνια γνώρισαν στιγμές μεγάλης έντασης, οι οποίες πήραν τέλος με το δραματικό συμβάν του σεισμού.
Όσον αφορά στο Κυπριακό να σημειώσουμε ακόμη μία φορά ότι, για πρώτη φορά δεν απασχόλησε την προεκλογική εκστρατεία, αλλά απετέλεσε μέρος της συνολικής εικόνας της Ανατολικής Μεσογείου.
Τέλος, ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι η εσωτερική πολιτική έχει άμεση σχέση και αντανάκλαση στην εξωτερική πολιτική. Η παραβίαση του Κράτους Δικαίου, η ανυπαρξία σεβασμού στα Ανθρώπινα Δικαιώματα και η καταστολή είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα οδηγούν στην εξαγωγή των εσωτερικών εντάσεων
